ضعف زیرساخت‌های صادراتی در اغلب شرکت‌های دانش بنیان

 

به گزارش باشگاه سرآمدان صادرات دانش بنیان، درحال حاضر 13 شرکت کارگزاری در قالب کارگزاران تجاری برون مرزی و خانه‌های نوآوری و فناوری در راستای توسعه صادرات محصولات دانش بنیان در کشورهای خارجی نظیر چین، ترکیه، هند، روسیه، انگلستان، اندونزی، کنیا، عراق، سوریه و… مشغول به فعالیت هستند. این دفاتر، خدماتی نظیر انتقال ارز، تهیه مواد اولیه، نمایندگی شرکت ایرانی، تأسیس نمایشگاه دائمی محصولات ، ارسال نمونه محصول برای مشتری خارجی، استخدام کارمند ثابت برای پیگیری امور شرکت ایرانی، پیگیری حضور شرکت ایرانی در رویدادهایی نظیر نمایشگاه‌های بین المللی، برگزاری نشستهای تجار ، بازاریابی محصولات دانش بنیان ایرانی و…. را به شرکت‌های ایرانی ارایه داده و تلاش میکنند تا سهم بیشتری از بازارکشورهای خارجی را به محصولات هایتک ایرانی اختصاص دهند.

این کارگزاران صادراتی به دلیل ایجاد ارتباط مستقیم میان شرکت دانش بنیان ایرانی و مشتری‌های بین المللی، یکی از اصلی‌ترین سازوکار‌های توسعه صادرات دانش بنیان هستند که درصورت دریافت حمایت و پیشتیبانی بهتر، میتوانند موفقتر عمل نمایند.

از طرفی این دفاتر به سبب ارتباط مستقیم و عملیاتی که با شرکت‌های هایتک ایرانی و خارجی دارند، با ثبت و انتقال تجارب خود از تعاملات تجاریشان، میتوانند به تهیه یک مدل تجاری کمتر تجربه شده در ایران به عنوان صادرات مدرن در مقایسه با صادرات محصولات سنتی، کمک شایانی نمایند. از این رو تلاش می‌شود تا بازخوردهای این دفاتر از تعاملات کسب و کاری شرکت‌های ایرانی با دفاتر صادراتی و مشتریان خارجی ثبت گردد. از همین روی باشگاه سرآمدان صادرات دانش بنیان با مشارکت 8 کارگزار تجاری برون مرزی در کشورهای چین، هند، سوریه، عراق، انگلستان، روسیه، اسپانیا، رفتار حرفه‌ای و تعاملات انسانی 78 شرکت دانش بنیان را مورد تحلیل و بررسی قرارداده است.

در ادامه نتایج اولیه دریافت بازخورد این دفاتر ارائه می‌شود، که البته به دلیل تعداد اندک نمونه‌ها قابلیت تعمیم به همه‌ی شرکت‌ها را ندارد.

براساس نظرات کارگزاران تجاری برون مرزی، 23 درصد از شرکت‌هایی که با آن‌ها تعامل تجاری داشته‌اند شرکت‌های حرفه‌ای بوده و مابقی برای حرفه‌ای شدن نیازمند گذر زمان و توانمندسازی بیشتر هستند:

 

 علاوه‌بر شاخص فوق، می‌توان از امتیاز رفتار حرفه‌ای شرکت‌ها نیز به آمادگی صادراتی شرکت‌های دانش‌بیان پی‌برد.

 

 

در بررسی حرفه‌ای بودن شرکت‌ها در امر صادرات، شاخص‌های مختلفی از جمله خوش تعاملی نمایندگان شرکت‌ها در ارتباط با کارگزاران و همین‌طور شرکت‌های خارجی را می‌توان بررسی کرد که براساس بازخوردهای دریافتی از کارگزاران 52 درصد از شرکت‌ها خوش تعامل هستند.

 

 

شاخص دیگر، میزان صرف وقت و پیگیری لازم از شرکت‌ها برای پیشبرد امور به‌وسیله‌ی کارگزاران است. هرچه میزان در دسترس بودن نماینده شرکت ایرانی بیشتر و پاسخ‌دهی آن‌ها سریع‌تر باشد، فرآیند صادرات تسهیل شده و امکان موفقیت ان نیز افزایش می‌یابد. بین شرکت‌های بررسی شده، 30 درصد از شرکت‌ها با کمترین پیگیری، امور را پیش برده و اطلاعات و سایر موارد مورد نیاز را به کارگزار ارایه می‌نمایند در صورتی‌که سایر شرکت‌ها نیازمند پیگیری بیشتری هستند.

 

 

باشگاه شرکت‌های برتر صادرات دانش بنیان ایران، تاکنون علاوه‌بر ارزیابی و رتبه‌بندی 600 شرکت دانش بنیان، فرایندهایی نظیر عارضه‌یابی و ارائه برنامه توانمندسازی صادراتی این شرکت‌ها را نیز در دست اجرا دارد. این باشگاه با حمایت مرکز تعاملات معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و به‌وسیله‌ی کریدور خدمات فناور تا بازار شکل گرفته است.

از طرفی هر شرکت برای صادرات خدمات، محصولات و یا فناوری خود نیازمند زیرساخت‌هایی از جمله موارد مطرح‌شده در جدول زیر است:

 

 

همانگونه که واضح است، زیرساخت‌های اولیه صادراتی شرکت‌ها چندان قوی نبوده و با کمک به شرکت‌ها و تقویت زیرساخت‌های صادراتی فوق، امکان افزایش نرخ موفقیت صادرات این شرکت‌ها متصور است چرا که براساس اطلاعات جدول زیر محصولات ایرانی دارای کیفیت و قیمت رقابتی هستند.

 

 

اگرچه به دلیل تعداد اندک شرکت‌های بررسی شده، نتایج فوق قابلیت تعمیم به همه‌ی شرکت‌ها را ندارد اما از بررسی‌ها و اطلاعات به‌دست آمده چنین بر می‌آید که زیرساخت‌های اولیه صادراتی شرکت‌ها چندان قوی نیست. به طور مثال، کارگزاران صادراتی معتقدندکه فقط 15 درصداز شرکت‌های مرتبط با آنها، مجوزها و استانداردهای کشور مقصد صادرات، و فقط 18 درصد از آن‌ها برنامه صادراتی (Export Plan) داشته‌اند.

باشگاه شرکت‌های برتر صادرات دانش بنیان ایران، تاکنون علاوه‌بر ارزیابی و رتبه‌بندی 600 شرکت دانش بنیان، فرایندهایی نظیر عارضه‌یابی و ارائه برنامه توانمندسازی صادراتی این شرکت‌ها را نیز در دست اجرا دارد. این باشگاه با حمایت مرکز تعاملات معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و به‌وسیله‌ی کریدور خدمات فناور تا بازار شکل گرفته است.